چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟

همه ما دوست داریم بچه‌هایمان نابغه‌های کوچکی باشند، اینطور نیست؟ با این‌حال، یافتن نشانه‌ها و جرقه‌های نبوغ در فرزندمان، اولین گام برای کمک به آن‌ها برای پرورش و توسعه نبوغ است. هیچ تعریف مشخصی برای نابغه بودن وجود ندارد، زیرا این مفهوم کاملاً ذهنی است. اغلب می‌بینیم که از برچسب‌هایی مانند «بااستعداد» و «نابغه» برای کودکان استفاده می‌شود، اما چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟

به‌طورکلی نابغه‌ها افرادی هستند که توانایی تفکر و یادگیری در آن‌ها بهتر و سریع‌تر از دیگران است. از آن‌جایی‌که مغز آن‌ها بسیار قوی‌تر از یک فرد معمولی است، شما اغلب می‌توانید از سنین پایین، هوش عجیب و غریب این دسته از کودکان را تشخیص دهید. هرچند تعریف نابغه دشوار است، اما برخی از نشانه‌ها وجود دارد که در بچه‌ها راحت‌تر تشخیص داده می‌شود، که می‌تواند سرنخی برای تشخیص کودکان باهوش‌تر باشد. در این مقاله سعی می‌کنیم شما را با این نشانه‌ها آشنا کنیم.

چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟

کودکان نابغه، مهارت‌های ارتباطی و زبانی استثنایی دارند

والدین کودکان با استعداد، داستان‌های شبیه‌به یکدیگر اما چالش‌های منحصربه‌فردی نیز دارند.

شاید این داستان برای شما آشنا به‌نظر برسد: «به‌محض اینکه فرزند کوچولوی ما اولین کلمات را ادا کرد، توانست خوب صحبت کند. او مراحل رشد کلامی را به‌سرعت طی کرد؛ گفتن کلمات، سپس گروه‌هایی از کلمات، سپس جملات! و حالا در سه و نیم سالگی داستان می‌گوید و واژگان یک بچه دبستانی را دارد. فرزند ما با کلامش همه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد».

چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟

درک ویژگی‌های استعداد کلامی برای کمک به توسعه هوش کودک اهمیت دارد. بنابراین، اگر هر یک از ویژگی‌های زیر آشنا به‌نظر می‌رسند، ممکن است شما یک نابغه کوچولو  در زندگی خود داشته‌باشید.

• صحبت کردن را سریع می‌آموزد و مراحل رشد زبان را سریع‌تر از همسالان خود طی‌ می‌کند.
• توانایی بالاتر از سن خود برای درک پیچیدگی‌های زبان مانند معانی دوگانه، جملات دو پهلو، کنایه و… را نشان می‌دهد.
• توانایی استثنایی در یادگیری زبان دوم
• مسلط به دستور زبان و املا
• صداهای حروف را می‌آموزد و زودتر از همسالانش شروع به خواندن می‌کند.

کودک باهوش، شخصیت عاطفی قدرتمند دارد

تیزهوشی، یک مولفه عاطفی و همچنین فکری دارد. پیچیدگی فکری با عمق عاطفی همراه است. همان‌طور که تفکر کودکان تیزهوش پیچیده‌تر و عمیق‌تر از سایر کودکان است، احساسات آن‌ها نیز پیچیده‌تر و شدیدتر است. اگر می‌پرسید که چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم باید بگوییم، توجه‌به احساسات کودکان و نحوه ابراز آن‌ها نیز یک نشانه است. پیچیدگی را‌ می‌توان در طیف وسیعی از احساساتی که کودکان تیزهوش می‌توانند در هر زمان تجربه کنند، مشاهده کرد  واین تفاوت و پیچیدگی برای والدین و معلمان کودکان تیزهوش مشهود است.

قدرت عاطفی در افراد با استعداد به احساسات بیشتر از افراد دیگر تعریف نمی‌شود، بلکه شیوه‌ متفاوت درک احساسات است که این افراد را متمایز می‌کند. کودکان تیزهوش شاید از لحاظ عاطفی حساس قلمداد شوند. به‌نظر‌ می‌رسد بسیاری از مردم از این موضوع غافل هستند که احساسات شدید، بخشی از استعداد است و به‌همین دلیل توجه کمی به عواطف‌ می‌شود.

در صورتی که قصد تمرکز روی توانمندی و پرورش هوش فرزندان خود را دارید، پیشنهاد ما به شما استفاده از دوره آموزش مهارت‌های موفقیت به کودکان مانی سلیمانی است، با مطالعه در این خصوص آینده بهتری را برای فرزندان خود خواهید ساخت.

چگونه شخصیت عاطفی کودکان باهوش را تقویت کنیم؟

از لحاظ تاریخی بیان احساسات شدید به‌جای این‌که به‌عنوان شاهدی بر زندگی درونی غنی باشد، نشانه‌ای از بی‌ثباتی عاطفی تلقی شده است. دیدگاه سنتی غرب، احساسات و عقل را به‌عنوان موجوداتی مجزا و متضاد می‌داند، بااین‌حال، پیوندی ناگسستنی بین عواطف و عقل وجود دارد. این شدت عاطفی است که به شادی در زندگی، اشتیاق به یادگیری، انگیزه برای ابراز استعداد و انگیزه موفقیت دامن‌ می‌زند.

احساسات عمیق‌تر از دیگران‌ می‌تواند دردناک و ترسناک باشد. افراد بااستعداد هیجانی شدید، اغلب احساس غیرعادی‌ بودن می‌کنند؛ «حتماً مشکلی در من وجود دارد… شاید دیوانه هستم …به‌نظر می‌رسد هیچ‌کس جز من چنین احساسی ندارد.»

چنین بچه‌هایی باید تشویق شوند و به آن‌ها گفته شود که افکارشان کاملاً عادی است. ما می‌توانیم به کودکان بااستعداد هیجانی کمک کنیم تا دنیای تجربیات درونی خود را بپذیرند و برای آن به‌عنوان قدرت، ارزش قائل شوند. این اغلب به این معنی است که ما باید تجربیات و احساسات عاطفی خود را بپذیریم و برای آن‌ها ارزش قائل شویم تا بتوانیم الگوی مثبتی برای کودکان باشیم.

در جامعه‌ای که برای تفکر منطقی و منطقی ارزش قائل است و احساسات را متضاد عقلانیت می‌داند، صحبت درباره احساسات و ارزش‌گذاری آن‌ها بسیار دشوار است. بااین‌حال، اگر هوش عاطفی کودک، توسط والدین و معلمان دیده شود و به‌عنوان نقطه قوت به کودکان ارائه شود،‌ می‌‌توان به کودکان کمک کرد تا این موهبت را درک کنند و برای آن ارزش قائل شوند. به این‌ترتیب کودکانی که از نظر عاطفی قوی هستند، توانمند‌ می‌شوند تا ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را در جهان بیان کنند و از مواهب و استعدادهای خود استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: ۱۴ بازی هوش برای کودکان ۳ ساله

هشیاری، از نشانه‌های کودکان باهوش

هنگامی که نوزادان متولد‌ می‌شوند، بیشتر زمان بیداری آن‌ها صرف مشاهده محیط اطراف، افراد و حرکات مختلف آن‌ها می‌شود. به‌نظر‌ می‌رسد یک نوزاد با استعداد، با فردی که او را در آغوش می‌گیرد یا با او صحبت می‌کند، تماس چشمی برقرار‌ می‌کند. نوزاد ممکن است سر خود را به سمت کسی بچرخاند و بلافاصله به صداها و اعمال واکنش نشان دهد.

نوزادان باهوش نسبت‌به محیط اطراف خود هشیارترند و به هرگونه تغییر در محیط نزدیک خود بسیار حساس هستند. اگر کودک شما متوجه تغییری دراحساسات شما شود که نشانه قطعی هوش بالا در کودکان نوپا است،  در این مواقع ممکن است کودک بخواهد اشک‌های شما را پاک کند یا شما را نزدیک خود نگه دارد.

هشیاری، از نشانه‌های کودکان باهوش

زودتر از دیگر همسالان مراحل رشد را طی می‌کند

آیا کودک شما نسبت‌به همسالان خود زودتر توانست بنشیند؟ آیا زودتر از دیگر همسالانش توانست گردن خود را صاف نگه دارد یا تاتی تاتی راه برود؟ اگر می‌پرسید چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم پس این نشانه‌های زودرس، که می‌تواند دلیلی بر نبوغ کودک شما باشد را دست‌کم نگیرید.

چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟ کودک باهوش تنهایی را ترجیح می‌دهد

کودکان باهوش معمولا یک یا دو دوست سن بالاتر از خود دارند یا بازی در تنهایی را ترجیح می‌دهند. کودکان تیزهوش یک یا دو دوست را ترجیح می‌دهند و یا قادرند به‌راحتی خود را سرگرم کنند.

کودک باهوش تنهایی را ترجیح می‌دهد

لجباز و سرسخت هستند

احتمالا این ویژگی فرزندتان چندان به مذاق‌تان خوش نمی‌آید، اما واقعیت این است که مطالعات نشان می‌دهد کودکان باهوش برای خواسته‌های خود مذاکره می‌کنند و به‌راحتی کوتاه نمی‌آیند. همچنین کودکان باهوش برای سوالات خود به جواب‌های سطحی بسنده نمی‌کنند و ممکن است آن‌قدر شما را سوال‌پیچ کنند تا از کوره در بروید!

یک واقعیت جالب و عجیب که می‌تواند شما را شگفت‌زده کند این است که تحقیقات جدید نشان می‌دهد کودکانی که مکرراً قوانین را زیر پا می‌گذارند یا به‌طور دیگری از والدین خود سرپیچی می‌کنند، اغلب به افرادی با پیشرفت تحصیلی و بزرگسالان پردرآمد تبدیل می‌شوند.

اگر والدین بتوانند به کودکان سرسخت انگیزه بدهند و انگیزه‌های قوی آن‌ها را به‌سمت موفقیت در مدرسه یا یک هدف واقعی معطوف کنند، می‌توانند از این کودکان رهبرانی با انگیزه بسازند که حتی اگر مجبور باشند به‌تنهایی کاری را انجام دهند، کار درست را انجام خواهند داد.

کودکان باهوش تمرکز طولانی دارند

نوزادان دامنه توجه کوتاه مدتی دارند و معمولا مدت کمتری روی شی یا اسباب‌بازی خاصی وقت صرف می‌کنند. با این حساب اگر نوزاد شما مدت زمان طولانی به رنگ‌ها و اشیا جذب می‌شود یا با دقت به داستانی که برایش می‌خوانید گوش می‌دهد، احتمالا یکی از پاسخ‌های روشن و زودهنگام به سوال چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم، را یافته‌اید!

کنجکاوی شدید از ویژگی‌های کودکان باهوش

تقریبا بر کسی پوشیده نیست که کنجکاوی، یکی از مولفه‌‌های مهم باهوش بودن است. مثلا اگر نیوتون به آسانی از افتادن سیب بر روی سرش گذر می‌کرد به کشف قانون جاذبه نمی‌رسید!

پرسیدن سوال‌هایی که گاها دهان شما را از تعجب باز نگه می‌دارد، یا بیرون ریختن دل و روده اسباب‌بازی‌‌ها،  نشانه‌هایی از نبوغ در فرزندتان است.

کنجکاوی، یکی از مولفه‌‌های مهم باهوش بودن است.

چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟ به قدرت حل مسئله در او توجه کنید

 کودکان باهوش، به‌ندرت از واژه نمی‌توانم استفاده می‌کنند. حل مسئله در کودکان، یک مهارت حیاتی برای بقا است. مهارت‌های حل مسئله برای حل تعارضاتی که تقریباً هر روز به وجود‌ می‌آیند، ضروری است.

مهارت‌های حل مسئله برای حل مشکلات خود کودکان ضروری است، که در نهایت به آن‌ها کمک‌ می‌کند تا آرامش و همچنین عزت نفس و اعتماد به نفس را پیدا کنند. نابغه‌های کوچولو با استفاده از ابزار، میان‌بر‌ها و راه‌حل‌های تخیلی، مسائل پیش روی خود را حل می‌کنند.

نیاز به خواب کمتردارند

 نوزادان تیزهوش در مقایسه با کودکان همسن و سال خود، سطح انرژی بالاتری دارند. آن‌ها نیازی به خواب زیاد ندارند، اما به‌نظر نمی‌رسد که تحت‌تأثیر خواب کمتر باشند و به‌هیچ‌وجه بداخلاق نیستند. پروفسور پیتر فلمیننگ، متخصص سلامت و رشد نوزادان از دانشگاه بریستول می‌گوید نوزادانی که اغلب از خواب بیدار می‌شوند، با سطوح بالاتر هوش و سلامت روانی بهتر مرتبط هستند. وی همچنین عقیده دارد که ارتباطی بین «سطح بسیار بالای پیشرفت‌های رشدی و فکری، و نخوابیدن در طول شب» وجود دارد.

در واقع، پروفسور فلمینگ‌ می‌گوید این ایده که نوزادان باید بدون وقفه بخوابند، یک مفهوم تازه است. از نظر تکاملی، طبیعی‌تر است که آن‌ها اغلب از خواب بیدار شوند! او معتقد است که نوزادان انسان برای خواب طولانی‌مدت طراحی نشده‌اند، این برای آن‌ها خوب نیست و مطلقاً هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد داشتن خواب طولانی‌تر و مداوم برای کسی فایده‌ای دارد.

نوزادان عاشق خوابیدن در طول روز هستند و ساعت ۶ بعدازظهر تا نیمه شب زمانی است که بیشتر از همه می‌خواهند بیدار باشند. در واقع، از نظر بیولوژیکی این یک مزیت بزرگ است، زیرا آن‌ها در آن زمان از روز توجه بیشتری از سوی دو مراقب اصلی خود خواهند داشت، زیرا حواس‌پرتی‌های کمتری برای والدین وجود دارد. از نقطه‌نظر بیولوژیکی، کاری که کودک انجام می‌دهد کاملا طبیعی و معقول است، البته این فقط با انتظارات قرن ۲۱ ما مطابقت ندارد!

نوزاد انسان زودتر از سایر پستانداران و در مقایسه با سایر حیوانات، ۹ تا ۱۸ ماه زودتر به دنیا می‌آید. حیوانات دیگر از بدو تولد می‌توانند راه بروند و شروع به خوردن کنند  درحالی‌که ما نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. بنابراین این بدان معناست که شما باید تا زمانی که سیستم‌های مغزی نوزادتان در حال تکمیل هستند، کودک را آرام نگه دارید، زیرا آن‌ها فقط ۲۵درصد از اندازه مغز یک بزرگسال را دارند، و بسیاری از سیستم‌های مغزی‌شان هنوز آستانه‌ها و پارامترهای خود را تنظیم نکرده‌اند.

نوزادان منتظر یک مراقبت خوب، چیزی مانند یک رحم خارجی هستند. بنابراین دفعه بعد که کوچولوی شما ساعت ۲ صبح از خواب بیدار شد، احساس ناامیدی نکنید،  بلکه احساس غرور کنید که احتمالاً نابغه‌ کوچکی در دستان خود دارید که امیدواریم خستگی‌تان را از بین ببرد!

 وزن زیاد و قد بلندتر هنگام تولد می‌تواند از نشانه‌های هوش باشد

هر چه نوزاد تازه متولد شده سنگین‌تر باشد، سطح هوش او بالاتر است. مطالعات مختلفی که در مورد نوزادان تازه متولد شده انجام شده، ضریب هوشی کمی بالاتر را در نوزادانی که وزن هنگام تولد بیشتری داشتند، نشان داده است.

این می‌تواند به‌ این دلیل باشد که نوزادان سنگین‌تر به روشی بهتر از نوزادانی با وزن کمتر هنگام تولد، تغذیه می‌شوند. مادرانی که نوزادان سنگین وزن یا قد بلند  به‌دنیا می‌آورند می‌توانند خوشحال باشند، زیرا احتمالاً یک کودک نابغه را به‌دنیا آورده‌اند.

چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم؟ این کودکان حافظه قوی دارند

کودک نوپای شما ممکن است از همان سال‌های اولیه حافظه‌ای قوی داشته‌باشد. احتمالاً کودک شما مکان‌هایی را که قبلاً از آن‌ها بازدید کرده است، نام افراد و جای اشیا را راحت به‌خاطر می‌آورد. به‌عنوان یک نوزاد، او ممکن است بداند که اتاق خواب جایی است که فرد‌ می‌خوابد و آشپزخانه برای وعده‌های غذایی است. ممکن است متوجه شوید که بچه‌های دیگر ممکن است چیز‌های خاصی را فراموش کنند، اما کودک شما تک تک اطلاعاتی را که مغزش پردازش کرده را به‌خاطر‌ می‌آورد.

 تخیل زنده در کودکان باهوش

آیا کودک نوپای شما داستان‌ می‌سازد یا با دوستان خیالی بازی می‌کند؟ یا موقعیت‌هایی را‌ می‌سازد که برای سن او خیلی پیچیده به‌نظر‌ می‌رسد؟ اگر بله، مطمئناً می‌توانید انتظار داشته‌باشید که پاسخ سوال چگونه بفهمیم کودک باهوشی داریم، را یافته‌اید.

هرچند والدین بهترین قاضی در مورد هوش بالا در کودک خود هستند، ممکن است در موارد و شرایط خاص تشخیص آن دشوار باشد. بااین‌حال، انجام یک تست هوش یا مراجعه به یک متخصص در این زمینه توصیه‌ می‌شود.

همچنین دوره آموزش استعداد‌یابی کودکان در خانه به سبک ژاپنی‌ها که در سایت دکتر مانی سلیمانی در دسترس است به شما کمک می‌کند که نابغه کوچولوی خود و زمینه‌های استعداد وی را شناسایی کنید. شناسایی و استعداد‌یابی کودکان قدمی مهم و راهبردی جهت پرورش و هدایت هوش کودک است.

کارشناس سئو ابراهیمی